Toen ik achttien was en op kamers ging, vanuit Made naar Amsterdam, kreeg ik twee dingen mee. Van mijn moeder kreeg ik een naaimachine, want als je je eigen kleding kan maken, leer je dat je alles zelf kunt maken. Van mijn pa kreeg ik de vaardigheid mee die bij ons in de familie zat: bouwen. Het was vanzelfsprekend; in het dorp waar ik vandaan kwam, is men boer of bouwer. Als je zelf kan bouwen, heb je niemand nodig die dat voor je doet, was de gedachte. Bouwen, was dat niet iets voor mannen? Nee, niet in een aannemersfamilie. ‘Het enige verschil tussen mannen en vrouwen is een zak cement. Als je die kan sjouwen, kun je net zoveel als een vent.’

Door Brigitte Sins

Amsterdam werd Azië en vanuit Azië werd het de rest van de wereld. Daar stond ik dan als Brabantse boer in de wereld met in de ene hand mijn naaimachine en de andere mijn boerenwijsheid. Al snel leerde ik dat de wereld niet zo simplistisch in elkaar stak. De wereld was vergeven van oordelen die de waarheid bepalen, een wereld van voorrechten en handicaps. Zo was mijn witte kleur een voorrecht, maar mijn geslacht een handicap. Het was zaak me ertegen te bewapenen. Bouwen moest ik dus en ik nam dat zeer letterlijk op. Jarenlang woonde ik overal en nergens ter wereld. Maar waar ik ook kwam, of ik nu in Indonesië woonde of in Zuid Soedan, naast mijn werk als journalist en ontwikkelingswerker, bouwde ik. Voor de vrouwen in Zuid Soedan ontwierp ik kleding met de stoffen van de lokale markt en ik kreeg het vertrouwen van de vrouwen. In de vluchtelingenkampen bemoeide ik me ongevraagd en geheel eigenwijs en overtuigd -als Brabantse boer zijnde- met de afwatering. Wat tot mijn eigen verbazing geaccepteerd werd, want ‘I was Dutch’, het soort dat van water land kan maken. Ik bouwde hutten in de jungle in Maleisië en installeerde buitenverlichting op een overbevolkt onbewoond eiland in de Pacific. Die Brabo was wel handig om erbij te hebben in crisisgebieden.

Na zoveel jaar kwam ik voor het eerst terug naar Nederland en liep per ongeluk tegen een bouwval aan in Amsterdam. Ik zag een pareltje van een grachtenkasteeltje. En dus verbouwde ik het tot een hip en chique maisonnette. Ik werd ongevraagd ‘gepromoveerd tot’ of in mijn ogen geclassificeerd als yup. Maar toen het klaar was, was het klaar voor de bouwer. Samen met mijn partner verhuisde ik naar het volgende bouwval, dit keer terug op het platteland. Toen mijn partner gewelddadig werd en ik een schuilplaats nodig had, kocht en verbouwde ik recreatiewoning op de Veluwe. Toen mijn partner overleed, zat ik met een groot verdriet en het grote huis op het platteland, waarvan net de muren stonden. Ik wist wat me te doen stond en ik ging wederom bouwen.Door de jaren heen kwam ik erachter dat het bouwen een metafoor was voor het bouwen van het leven. Het ging niet om het sjouwen van cement, het ging om het gevoel dat je net zoveel kunt als een ander. Dat je je eigen schuilplaats kan bouwen om vanuit daar te groeien. De een bouwt met mooie woorden, de ander bewapent zich met een pen tegen de wereld. Als je kunt maken, creëren of bouwen, ontwikkel je een zelfvertrouwen. Je kunt hulp krijgen, maar uiteindelijk zul je het zelf moeten doen. Je moet zelf aan die weg timmeren. Dat was de ware boodschap die mijn ouders meegaven. Laat je niet gek maken door je omgeving of wie je zou moeten zijn volgens sommige standaarden of gedachten. Al moet je er harder voor werken. Als je kleur je tegenzit, je geslacht of als je buiten de norm valt, vecht, maar niet tegen de bierkaai. Accepteer, zolang het geen doodlopende weg is.

“Als je kunt maken, creëren of bouwen, ontwikkel je een zelfvertrouwen.”

Hoe letterlijk het zich soms vertaalt, bleek toen ik ziek werd; Ik kon niet meer bouwen. Mijn lijf en mijn hoofd konden niet meer. Gezonde mensen hebben altijd een stap voor op minder gezonde mensen, werd me gezegd. Je zult er harder voor moeten werken. Wat zou het mooi zijn als dat niet waar zou zijn. Ik keek uit naar de dag dat ik weer kon bouwen. Ik begon aan een serre samen met vrienden. Ik dacht, als ik dan toch achter de geraniums moet zitten, dan in een mooie serre. Maar het viel tegen. Er waren meer dagen dat ik niet kon, dan dat ik wel kon. Ik begon te twijfelen. Twijfelen aan wat ik wilde. Ik vond alles een opgave, de materialen waren te zwaar en ik was alles kwijt. Ik zag het niet meer. Ik draaide een torex schroef met een kruis bit, zaagde niet verstek, maar verzaagde bestek. Mijn vader’s bouwregel werkte niet meer: ‘Agge het niet meer wit, dan mee kit’.

Als ik niet eens een serre kan bouwen, hoe kan ik dan verder? Wie heeft dan nog wat aan me? En dus vocht ik harder. Het sneeuwde, maar ik ging stucen. Het vroor en ik deed de bedrading voor de lampen. De serre is nu bijna af. Het kostte extra geduld (morgen kan dat laatste raampje ook gezet worden), compromissen (dan maar geen zware authentieke balken) en creativiteit zoals ik het gebrek aan financiën noem.

Vorige week ging ik naar de Gamma. Er moest nog een cement tegelvloer in. Bij de grove bouwmaterialen laadde ik zonder erbij na te denken een zak cement op de kar. Toen schrok ik. Wat deed ik zojuist? Ik tilde een 25kg zak cement op. Ik keek naar die zak op die kar: Deed ik dat? Een medewerker kwam op me af en vroeg of hij kon helpen.

‘Nee ik geloof dat ik het zelf kan’, zei ik, ‘ik sjouwde net een zak cement!’

‘Die vrouwen van tegenwoordig worden steeds sterker’, zei hij.

‘Ik heb het niet eens doorgehad’, zei ik nog perplex.

‘Och’, zei de medewerker, ‘het is tegenwoordig heel normaal. Er komen hier zoveel vrouwen die alles kunnen bouwen.’

Die zak cement werd een ommekeer in mijn leven. Want als ik kan sjouwen, kan ik bouwen. Bouwen, verbouwen, ombouwen en opbouwen. Ik kon weer bouwen aan het leven, ik kon weer vertrouwen op mezelf. Niets meer dat me tegenhoudt. En als ik nu een vrouw tegenkom die twijfelt of onzeker is, dan zeg ik haar: Ga bouwen! Als ik vanaf vandaag een man tegen komt, die bedenkt dat hij sterker is, denk ik: Ik sjouw ook cement. Maar het gaat er uiteindelijk om, wat je ermee bouwt.

Hoewel, het zou op zich wel handig zijn als de 25 kilo zakken worden vervangen door kleinere zakken. Of als er lagere betonmolens worden uitgevonden. Of wanneer lego blokken voor de bouw worden ontworpen. Of hardere styro blokken die niet bewapend hoeven te worden met cement. Want bouwen is uitgevonden door mannen. We hebben vrouwen nodig om het verder te ontwikkelen, wat aantrekkelijker te maken en iets toegankelijker. Zodat die zak cement geen extra belemmering meer is om samen dat kasteel te bouwen.Brigitte Sins stond op nummer 3 op de lijst Kandidaten voor de Tweede Kamer verkiezingen van 2017.