Ingezonden stuk van programmamaker en onderzoeker Ashley Yin Lee Chin.

Afgelopen jaren zag ik veel kiezers de overstap van GroenLinks, PvdA, SP of D66 naar BIJ1 maken. Toch zie ik ook nog een groot aantal idealistische linkse burgers die niet geheel overtuigd achterblijven bij een zittende partij. Niet per se omdat ze geloven dat hun partij het meest progressief is, het beste bij hun persoonlijke idealen past of omdat ze zich volledig gezien en gehoord voelen. Maar simpelweg omdat het nou eenmaal de gevestigde partijen zijn, en het ‘de meest strategische keuze is’ om aan die partijen te blijven vasthouden.

Aan die kiezers zeg ik graag het volgende: Nederland is anno 2021 nog lang niet klaar voor een nieuw progressief kabinet. Dat klinkt misschien pessimistisch, maar het is de harde waarheid. Extreemrechts kon de afgelopen decennia namelijk dag in dag uit, verkiezing na verkiezing, zegevieren in ons publieke debat.

Heldere uitspraken

Deels komt dit door het feit dat de zittende linkse partijen zich, vanaf het grootste politieke podium in ons land, niet hard genoeg hebben durven uit te spreken tegen het groeiende onverholen racisme dat de Kamer in werd gespuwd. Als beren op hete kolen dansten onze linkse volksvertegenwoordigers al stamelend en struikelend om termen als ‘institutioneel racisme’ en ‘islamofobie’ heen. Een typisch geval van noem-het-beestje-vooral-níét-bij-de-naam.

Een paar gevatte oneliners in de Kamerdebatten en lege linkse leuzen tijdens de campagnes vallen in het niet bij het stemgedrag van de partijen, hun gebrek aan geleefde solidariteit, maar vooral ook de normalisatie van extreemrechts vocabulaire. Met als gevolg dat ook de achterbannen van de zittende linkse partijen doordrongen zijn van xenofobie, racisme, islamofobie, seksisme, heteronormativiteit en kapitalistische belangen.

Miljoenen zwarte hokjes en hashtags waren niet genoeg. Alle Diversity & Inclusion–trainingen haalden weinig uit. Surprise, surprise. Laat termen als ‘witte onschuld,’ ‘fragiliteit,’ ‘suprematie,’ of ‘privilege’ vallen en ook GroenLinksers, PvdA’ers en andere zelfbenoemde antiracisten vallen nog steeds over je heen.

Dus, nee. We zijn nog lang niet klaar voor een progressief kabinet. Ons nationale discours heeft een flinke ruk naar links nodig. En dat bereik je dus niet door constant water bij de wijn te doen; door te gaan regeren met de VVD of het CDA. Want laten we wel wezen: de kans dat we de komende vier jaar een kabinet zonder de VVD zullen zien, is miniem.

Compromisloos

Als het je doel is om jouw partij wel die coalitie in te krijgen, breng dan vooral je stem uit op de gevestigde linkse partijen. Maar in dat geval wil ik je de komende jaren niet horen klagen over hoezeer je teleurgesteld bent in de compromissen die de partijleiders hebben gesloten, en hoeveel van jullie gedeelde principes ze hebben laten varen.

Want waar hoop je nou eigenlijk op? Een reprise van Rutte II (het debacle VVD-PvdA)? Dat we de bouw van de kerncentrales kunnen weren, maar inleveren op humane immigratie? Dat we studenten met 10.000 euro tegemoet kunnen komen, maar kansenongelijkheid verder in de hand werken? Vraag jezelf af: voor wíé is zo’n stem strategisch? Dient het daadwerkelijk de meest precaire geleefde situaties in onze samenleving of stem je voor beleidsplannen die de klappen van neo-liberaal beleid enkel verzachten?

Strategisch stemmen zou ook een andere vorm kunnen aannemen. Eentje waarin we ervoor kiezen om het publieke debat, door middel van de politiek, weer naar links trekken. En dat doe je door de leiding te (durven) volgen van ervaringsdeskundigen die de urgentie van systeemverandering niet alleen inzien, maar ook leven. Dat doe je door concrete solidariteit vorm te geven en door jezelf verantwoordelijk te houden voor jouw aandeel in het in stand houden van hetgeen je probeert te bestrijden.

Dat doe je door bewegingen in de grassroots te ondersteunen en hun stemmen te vergroten. En dat gaat verder dan het co-opten van de taal die zij bezigen: het betekent dat je die taal tot leven moet brengen wanneer een van je kandidaat-Kamerleden ten onrechte wordt beschuldigd van het affiliëren met terroristen, en door het slijk wordt gehaald door zowel extreemrechts als de media.

Er is mijns inziens niets mis met het blijven investeren in een sterke linkse oppositie. Liever dat dan neo-liberaal ‘links’ beleid. Maar die sterke linkse oppositie komt er niet zonder BIJ1.

BIJ1 is nodig om gevestigd links bij de les te houden, en om ze ter verantwoording te roepen.

Bij de les houden

BIJ1 is nodig om gevestigd links bij de les te houden, en om ze ter verantwoording te roepen. Om antiracisme, antikolonialisme en antikapitalisme te normaliseren in een extreemrechts politiek klimaat. Om progressieve politieke vooruitgang en sociaal-maatschappelijk bewustzijn in tandem aan te sporen, zodat we daadwerkelijk gelijkwaardig kunnen samenleven.

De aanwezigheid van BIJ1 in de Tweede Kamer is belangrijk voor een trickle-down-effect van solidariteit, en de acceptatie van eenieders unieke en veelvoudige identiteiten. Tegelijkertijd staan de kandidaat-Kamerleden van BIJ1 stevig gegrond in bottom up bewegingen voor progressieve maatschappelijke groei. Want verandering wordt teweeggebracht vanuit de samenleving, en de politiek is een machtig middel – zij het slechts één van de velen – om die samenleving te beïnvloeden. BIJ1 ziet dat. BIJ1 onderschrijft dat. En bovenal: BIJ1 ademt dat.

Dit alles betekent natuurlijk niet dat GroenLinks geen strijders op de lijst heeft staan, want die zijn er wel degelijk (shout-out naar Kauthar Bouchallikht & Simion Blom bijvoorbeeld). Maar partijen als GroenLinks laten zich te weinig leiden door de enorme talenten die ze in huis hebben. Daardoor kunnen ze slechts op minieme wijze de systeemverandering uitdragen die we als links Nederland zouden moeten nastreven. Een strategische stem houdt dus niet vanzelfsprekend in dat we moeten stemmen op de linkse partijen die de grootste kans hebben om de coalitie in te stappen.

Het alternatief: een radicale keuze maken die begint bij de wortels van ons samenleven. Volksvertegenwoordigers de Kamer in krijgen die de verschillende elementen van het extreemrechtse discours weten en dúrven te benoemen, en gelijktijdig radicale gelijkwaardigheid weer kunnen normaliseren. Een strategie die wellicht langer duurt, maar wel broodnodig is.

Durf je te laten leiden door je idealen, meer dan door pragmatisme. Stem BIJ1.

Ashley Yin Lee Chin, programmamaker en onderzoeker.