Linkse partijen zijn er door de jaren heen niet in geslaagd het neoliberalisme met een krachtig en effectief tegenverhaal te bevechten. Sterker nog, zij nemen rechtse frames heel vaak over. Zoals migratierecht-expert Fadi Fahad onlangs opmerkte: ‘rechtse partijen bepalen de kaders voor het migratiedebat, en links conformeert zich hieraan.’

In de huidige verkiezingscampagne wordt deze trend onverminderd voortgezet. Linkse partijen die ooit stonden voor medemenselijkheid en internationale solidariteit nemen nu steeds vaker (extreem-)rechtse standpunten in. Deze campagne zag een nominaal linkse partij zelfs een volledige stop op arbeidsmigratie voorstellen. Andere linkse partijen gingen dan weer glimlachend mee in rechts beleid dat afgewezen asielzoekers met man en macht wil terugsturen. ‘Geen mens is illegaal’ lijkt onder links allang geen breedgedragen sentiment meer te zijn.

Vanuit een verenigd links horen we bovendien dat er op het Ministerie van Buitenlandse Zaken geen ervaringen zouden zijn met betrekking tot racisme. Terwijl een onderzoek onder medewerkers in 2022 duidelijke aanwijzingen biedt voor de aanwezigheid van institutioneel racisme binnen deze instelling. Het is een pijnlijk wegwuiven, doordrongen van witte onschuld. ‘Ik heb het persoonlijk niet ervaren, dus het zal er wel niet zijn’’. Daarnaast laat een voorkeur voor Mark Rutte als NAVO-leider zien dat een verenigd links eerder een oud links is: een links dat een oude politiek voert waarbij macht, invloed en imperialisme boven rechtvaardigheid, idealen en principes staan.

Sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 hebben veel partijen die zichzelf links (of linksig) noemen een zorgwekkend reactionair standpunt ingenomen dat is doordrenkt van oriëntalisme en kolonialisme. Hun snelle steunbetuiging aan Israël, gepresenteerd als recht op zelfverdediging, miskent de historische bezetting en onderdrukking. Bovendien werd het duidelijke gevaar van een disproportionele Israëlische reactie, met ernstige en grootschalige gevolgen voor Gaza, compleet genegeerd. Door afstand te nemen van Greta Thunbergs steun voor Palestina tijdens de Klimaatmars (“no climate justice on occupied land”)  onthult links een chronisch gebrek aan intersectioneel denken. Het meest verontrustend is nog de uitspraak: ‘zij zijn een cultuur van de dood, wij zijn een cultuur van het leven’, dat een gevaarlijk eurocentrisch wereldbeeld aanhaalt. Want: wie zijn ‘wij’ in deze context? Nederland, dat militaire steun biedt aan Israël en zich onthoudt van VN-stemmingen voor een staakt-het-vuren (en dus medeplichtig is aan de meer dan 12.000 doden in Gaza)? Of het Westen met zijn geschiedenis van oorlog, kolonialisme en imperialisme? Dit soort retoriek is niet links. Het vraagt echter wel om een kritische, dekoloniale herbeoordeling van wie de echte slachtoffers zijn van onze zogenaamde ‘cultuur van het leven’.

Deze recente uitspraken en standpunten van ons verenigd links botsen faliekant met de urgente noodzaak van een rechtvaardige en intersectionele politiek. Misschien was het naïef van mij, maar ik had beter verwacht van links Nederland. In het afgelopen jaar leken veel partijen immers steeds meer open te staan voor intersectionele, dekoloniale en anti-kapitalistische perspectieven. Maar nu ervaren we een regressie; het is alsof we twee decennia terug in de tijd zijn geworpen.

We hadden de hoop gevestigd op een krachtig en verenigd links, een front met visie en ideeën dat zou staan voor de diversiteit en voor de behoeften van Nederland. Een links dat al haar waarden overboord moet gooien om maar met rechts mee te mogen regeren, is echter moeilijk links te noemen.  Zwarte mensen, mensen van kleur, migranten, moslims, mensen die aan het einde van hun geld nog maand overhouden, en alle andere kwetsbare groepen verdienen meer dan loze beloftes van machtsbeluste politici. Zij hebben behoefte aan daadwerkelijk sociaal beleid en aan rechtvaardige oplossingen. Als de strijd voor rechtvaardigheid niet intersectioneel en dekoloniaal is, dan is het gedoemd te mislukken. Zonder deze aspecten in beschouwing te nemen, mist de strijd voor rechtvaardigheid cruciale elementen die nodig zijn om diepgewortelde problemen volledig aan te pakken.

Het is tijd om te breken met de status quo en een politiek pad in te slaan waarin we kleur bekennen.

BIJ1 bekent gelukkig altijd kleur. Wij zijn de kanarie in de kolenmijn: wij waarschuwen voor het grote gevaar op het gebied van racisme, ongelijkheid en imperialisme. Wij laten een ander geluid horen dan andere partijen. Ook als we daarmee geen populariteitswedstrijd winnen, houden wij vast aan onze visie. Met de afgedwaalde koers van andere linkse partijen en de groei van extreemrechts is dit geluid broodnodig. Meer dan ooit.

Daarom roep ik op: ga stemmen. Laat je horen. Stem voor rechtvaardigheid, stem voor verandering. Stem met je hart. Stem en beken kleur. De toekomst van ons land, van onze samenleving, hangt ervan af. De verkiezingen staan voor de deur —er is nog minder dan een week te gaan. Breek de ketens van ons huidige systeem. Kies voor een toekomst die  rechtvaardig, intersectioneel en dekoloniaal is.

– Edson Olf, lijsttrekker BIJ1