BIJ1 heeft als basis: niets over ons, zonder ons. Vanzelfsprekend pleiten we dan ook voor de inzet van ervaringsdeskundigheid. Het is een beweging voor visie, verbetering en verandering van hoe wij de zorg organiseren. Vol bruggenbouwers, kwartiermakers, kritische adviseurs en luizen in de pels.

Ervaringsdeskundigen bezitten een waardevolle vorm van kennis: ervaringskennis. De kennis van het ‘aan den lijve hebben ervaren’ van een kwetsbaarheid of problematische situatie waarin je afhankelijkheid of onmacht hebt ervaren. Ervaringskennis (van zowel ervaringswerkers, hulpverleners als de cliënt) moet gelijkwaardig worden aan wetenschappelijke en professionele praktijkkennis.

We signaleren dat er nu vaak sprake is van plofparticipatie, voor de schijn en voor de show, zonder eigenaarschap bij de mensen zelf. We pleiten voor een beweging van ervaringsdeskundigheid, werkend vanuit eigenaarschap, voor en door de mensen die zorg ontvangen. Zodat het haar eigen vernieuwende kracht kan behouden en het politiek kritische aspect met oog voor mensenrechten en (on)macht tot zijn recht komt.

Ervaringsdeskundigheid heeft vrije ruimte nodig, die nogal eens wordt bekneld vanwege de bestaande kaders. Hierdoor krijgt de vernieuwende kracht te weinig ruimte. In de praktijk krijgt ervaringsdeskundigheid daardoor onvoldoende de kans om structurele problemen in zorg en welzijn op te lossen. Ervaringsdeskundigheid is namelijk een correctie vanuit de basis op het huidige systeem. Onze oproep is dan ook: geef ervaringsdeskundigen de ruimte om denkwijzen uit de leefwereld door te laten werken in de systeemwereld.

We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt

Albert Einstein

Ervaringsdeskundigheid moet op verschillende manieren benut worden. Zowel in de vorm van cliëntenparticipatie als in de vorm van een professionele bijdrage en vernieuwing in hoe we de zorg organiseren. Momenteel lijkt de inzet van ervaringsdeskundigheid vooral gericht op microniveau (individuele ondersteuning), enigszins op mesoniveau (richting of in een organisatie), maar het kan juist ook waardevol zijn op macroniveau (gericht op regionaal en landelijk strategisch beleid).

Ervaringsdeskundigheid is een emancipatiebeweging van gelijkwaardigheid. Dat betekent dat ervaringsdeskundigen ook gelijkwaardig behandeld en gepositioneerd moeten worden. Bijvoorbeeld door ervaringswerkers in de cao jeugdzorg een plek te geven. Door zorg te dragen voor een fatsoenlijk betaalde, stevige positie. En door ervaringsdeskundigheid een vast onderdeel te maken van het curriculum op opleidingen voor hulpverleners. Professionalisering van ervaringsdeskundigheid is wenselijk, op voorwaarde dat deze professionaliteit de eigen kenmerkende kritische en vernieuwende kracht van ervaringskennis behoudt.

← Terug naar 4 Zorg