21 maart is een dag van verzet. Mensen kwamen om het leven, terwijl ze zich verenigden tegen het apartheidssysteem. Een zichtbare en institutionele vorm van afrofobie of anti-zwart racisme. Racisme is ook vandaag de dag in Nederland nog aan de orde van de dag. 400 jaar aan kolonisatie was hier een grote voedingsbodem voor en dat hebben we niet van de een op de andere dag veranderd. Racisme is immers diepgeworteld in de basis van de westerse samenleving. We zien het terug in allerlei instituten en organisaties, zoals het onderwijs, de politiek, de politie en tevens het in de cultuur verankerde systeem waar we zelfs onze tradities omheen gebouwd hebben.

Racisme is dus iets systemisch. We moeten het niet willen reduceren tot een middel dat bijvoorbeeld wordt gebruikt om af te leiden van bezuinigingen, de oneerlijke verdeling van welvaart en de gevolgen van de klimaatcrisis. Racisme ligt juist aan de basis van de oneerlijk verdeelde welvaart en het klimaatbeleid: globaal kapitalisme kan alleen floreren door de uitbuiting van niet-witte mensen en de afbreuk van niet-witte landen. Het is geen symptoom, maar een institutioneel systeem dat binnen de structuren is ingebakken.

We zien ook een opkomst van partijen die niet alleen het racisme binnen onze samenleving en cultuur willen behouden, maar dit racisme ook steeds meer expliciet laten horen. Het is echter niet alleen extreemrechts dat schuldig is aan het oplaaien van zichtbaar racisme en het verder institutionaliseren hiervan. Sterker nog, het zijn de partijen die met extreemrechts samenwerken én de (linkse) partijen die meebewegen met het extreemrechtse discours, die de invloed van deze partijen en groepen zo groot maken. Het laat ons zien dat het antiracisme binnen veel partijen helaas niet meer is dan symboolpolitiek.

Extreemrechts kan alleen oplaaien omdat racisme nog zo geïnstitutionaliseerd is en het huidige links zich daar te weinig tegen verzet. We moeten ervoor waken dat we niet belanden in een soort ‘gemaks-antiracisme’. Het vraagt meer dan één dag per jaar actie, het vraagt om dagelijkse inzet om institutioneel racisme te verbreken. Actief verzet moet geboden worden om de verrechtsing van de samenleving en het nog altijd bestaande racisme een halt toe te roepen. De tijd van het ontkennen en tolereren van racisme is over. Simpelweg zeggen dat je geen racist bent, is echt niet genoeg. Zolang velen racisme nog blijven ontkennen en tolereren, is hun solidariteit niets waard.

Onze tijd is aangebroken. Tijd voor een politiek die intersectioneel is en zich daadwerkelijk tegen deze systemen verzet. Zet je actief en luidkeels in tegen afrofobie, racisme, validisme, xenofobie, seksisme, antisemitisme, islamofobie, rechts-extremisme, witte suprematie en LHBTQIA+ haat. Vandaag, en op elke andere dag.