Het klimaat verandert snel, met grote problemen als gevolg. We spreken van een klimaatcrisis. BIJ1 wil die problemen aanpakken op een manier die verder gaat dan alleen zorgen dat er minder schadelijke gassen vrijkomen. Wij vinden het belangrijk om mensen die harder geraakt worden door de klimaatcrisis, beter te beschermen. Dat doen we bijvoorbeeld door een plan te maken zodat iedereen veilig en betaalbaar kan blijven wonen, ook als het weer verandert. En door ons voor te bereiden op een wereld waarin meer mensen hun thuisland moeten verlaten door het klimaat. Dat noemen wij de Decolonial Green Deal.

Begin dit jaar publiceerden wij ons Klimaatmanifest. BIJ1 herkent dat de klimaatcrisis één van de grootste problemen van onze tijd. We moeten dus zo snel mogelijk in actie komen om dit aan te pakken. Maar dat moet wel rechtvaardig en dekoloniaal gebeuren. In dit stuk vertellen we waarom BIJ1 pleit voor een Decolonial Green Deal en hoe wij denken dat dat eruit kan zien. Als wereld, maar ook als land staan we namelijk voor een grote uitdaging: hoe pakken we de klimaatcrisis aan? Met stijgende zeespiegels, extreem weer en voedseltekorten vormt de klimaatcrisis een serieuze bedreiging voor ons bestaan. Toch ligt de oplossing niet alleen bij het bestrijden van vervuiling, maar ook bij een grote hervorming van ons systeem. Hierbij moeten we gelijk naar oude koloniale structuren kijken.

Het bestrijden van de klimaatcrisis betekent namelijk dat we een andere relatie moeten opbouwen met de wereld om ons heen. We moeten toe naar een wereld waarin mensen niet boven dier en natuur staan en de Westerse cultuur niet boven de niet-Westerse. Wat nodig is, is een Decolonial Green Deal. Maar wat houdt dit in? En wat voor plannen biedt BIJ1 hiervoor?

Een dekoloniale blik op klimaatverandering

Wie naar de ontstaansgeschiedenis van de klimaatcrisis kijkt, zal een duidelijk verband vinden tussen kolonialisme, kapitalisme en de klimaatcrisis. Kolonialisme en kapitalisme hebben van land en de grondstoffen die daar te vinden zijn producten gemaakt die ongelimiteerd gewonnen en gebruikt kunnen worden. Wie het land bezit, staat het vrij om er mee te doen wat ze willen. Eeuwenlang hebben Europese machten grondstoffen, landbouwproducten en zelfs mensen verscheept voor eigen gewin. Dit heeft enorme schade aangericht aan de aarde, waar de klimaatcrisis een gevolg van is. Daarnaast hebben ze een wereldwijd economisch systeem opgezet dat winst boven welzijn van mens, dier en planeet plaatst. 

Een Decolonial Green Deal kijkt daarom niet alleen naar de wetenschap van de klimaatcrisis, maar ook naar de sociale, culturele en economische systemen en machtsverhoudingen die het vermarkten van mens, dier en natuur mogelijk maakt. Als we deze systemen niet aanpakken, kunnen we de klimaatcrisis niet stoppen. Dit betekent dat simpelweg overstappen op elektrische auto’s, installeren van zonnepanelen en een gasloze huisverwarming niet genoeg zullen zijn. We moeten ook kijken naar internationale handelsrelaties en hoe producten en services die hier verleend worden elders bijdragen aan de klimaatcrisis. Naar hoe productieketens van voedsel, spullen, services en kennis vervuilend en onderdrukkend zijn. Vervolgens moeten we natuurlijk beleid maken dat hier op aansluit. Dat is precies wat BIJ1 wil doen.

Klimaatrechtvaardigheid komt overal terug

Omdat klimaatrechtvaardigheid en het bestrijden van de klimaatcrisis voor BIJ1 een grote prioriteit is, bevat het programma daar een uitgebreid hoofdstuk over. Zo pleit BIJ1 voor het uiterlijk in 2022 stoppen van staatssteun aan de fossiele industrie, het dichtdraaien van de Groningse gaskraan en het heffen van belasting op kerosine. Door vervuilers te belasten kan er geïnvesteerd worden in duurzame energie, elektrisch openbaar vervoer en geïsoleerde woningen. Dit alles is om verdere ontwikkelingen van de klimaatcrisis zo veel mogelijk te stoppen. Voor BIJ1 is klimaatrechtvaardigheid echter niet iets dat ophoudt bij haar eigen hoofdstuk. Om op dekoloniale wijze de klimaatcrisis te lijf te gaan zullen we bij alles wat we doen die bril op moeten zetten. Daarom komt klimaat overal in het programma terug. 

Wonen

Wat betreft  woningen moeten we nadenken over de lokale gevolgen van de klimaatcrisis en de impact op veilig en toegankelijk wonen. Daarom pleit BIJ1 voor een nationaal plan dat ook bij een veranderend klimaat voor iedereen veilige en toegankelijke huisvesting kan garanderen. De voorspellingen zijn dat de klimaatcrisis voor extremer weer gaat zorgen in Nederland. Het Nederlandse vasteland ligt grotendeels onder de zeespiegel en dus moeten we serieus rekening houden met overstromingsgevaar, niet alleen in Europees Nederland maar ook in overzeese gebieden. In dit nationale plan zal speciale aandacht worden besteed aan de BES-Eilanden, om ervoor te zorgen dat mensen in heel Nederland ook in latere stadia van de klimaatcrisis op veilige en betaalbare huisvesting kunnen rekenen. 

Internationale handel

Nederland is een land dat zich regelmatig roemt om haar handelsgeest. Maar zoals eerder al kort werd benoemd, speelt handel en het onttrekken en gebruiken van grondstoffen juist een grote rol in het ontstaan en in stand houden van de klimaatcrisis. Om onze voetafdruk te verkleinen moeten we als land niet alleen binnen onze eigen grenzen kijken, maar ook naar de impact die we wereldwijd hebben. Nederland moet zorgen dat ze verantwoordelijkheid neemt voor deze impact. Daarom roept BIJ1 in het hoofdstuk economie op tot een grootschalig onderzoek naar de impact op mens en klimaat van producten die ons land in- en uitgaan. Zo moeten we bijvoorbeeld doen wat we kunnen om onze rol in de fast fashion industry te herzien. Dit is een sector die niet alleen heel vervuilend is, maar waar ook veel mensenrechtenschending plaatsvindt en die leefgebieden onleefbaar maakt door giftige stoffen. De resultaten van het grootschalige onderzoek waar BIJ1 voor pleit, gebruiken we om de import van goederen afkomstig uit niet-duurzame en/of onrechtvaardige productie uit te faseren en uiterlijk in 2025 toegang tot de markt te ontzeggen. 

Migratie

Klimaatrechtvaardigheid is duidelijk een internationaal en humanitair probleem. Er bestaan al vele klimaatvluchtelingen en door het misbruik van onze planeet zullen steeds meer mensen hun thuis moeten verlaten op zoek naar bewoonbare gebieden. Klimaat hoort daarom als onderwerp ook thuis in een rechtvaardig asielbeleid. De klimaatcrisis zal niet alle landen in gelijke mate treffen en niet elk land heeft de financiële middelen om zich voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatcrisis. Dit komt onder andere door de gevolgen van kolonialisme. Daarom moet Nederland zich volgens BIJ1 voorbereiden op het ontvangen van mensen die door de klimaatcrisis hun thuis moeten verlaten. Nederland moet zich binnen en buiten Europa inzetten om hier internationale plannen en afspraken over te maken, waarbij solidariteit en rechtvaardigheid leidend zijn. 

Een Decolonial Green Deal, het enige antwoord op de klimaatcrisis

Om de klimaatcrisis daadkrachtig te bestrijden moeten we radicaal anders gaan denken over de manier waarop we samenleven, politiek doen en ruimte innemen op deze aarde. Om anders na te denken over grenzen en verantwoordelijkheid. We zijn ons maar al te goed bewust dat de klimaatcrisis een globaal probleem is, maar toch blijven we vaak hangen in lokale oplossingen die alleen aan “ons” eigen welzijn denken, waarbij de definitie van ons heel beperkt is. Het welzijn van hele groepen mensen wordt vergeten of voor het gemak overgeslagen. Als BIJ1 spreekt over het bestrijden van de klimaatcrisis of klimaatrechtvaardigheid, spreken we over het bestrijden van de klimaatcrisis voor iedereen onafhankelijk van je locatie, achtergrond of welzijn. Het greenwashen van bedrijven, beleid en politiek zal enkel voor meer ongelijkheid zorgen. Om op een gelijkwaardige en rechtvaardige manier de klimaatcrisis te bestrijden, moeten we inzetten op een Decolonial Green Deal. 

Benieuwd naar andere voorstellen van BIJ1 voor een Decolonial Green Deal? Lees of luister dan ons verkiezingsprogramma!