Het Nederlandse koloniale verleden heeft veel schade toegebracht, zo ook op de Zuid-Molukken. Molukkers stammen af van een inheems volk, de Alfoeren, en zijn op geografische, maar ook politieke en spirituele wijze, verbonden met hun moederland de Zuid-Molukken. De Nederlandse overheid heeft de Molukkers echter te lang genegeerd en op een onjuiste manier behandeld. Een vrije staat is er tot op de dag van vandaag nog steeds niet van gekomen, tot de grote spijt van de inmiddels 60.000 Molukkers in Nederland. Waar deze mensen recht hebben op een thuisland, vrije staat, en veilig onafhankelijk leefgebied, maakt de overheid zich nauwelijks hard voor het herstellen van de fouten van haar koloniale verleden. BIJ1 wilt dat Nederland de Republik Maluku Selatan (Republiek der Zuid-Molukken) erkent.

De Molukkers worden tot op de dag van vandaag nog vaak vergeten, of verkeerd begrepen. Alleen het negatieve nieuws bereikt de media, en veel Nederlanders zijn niet op de hoogte van de Moluks-Nederlandse geschiedenis. Elk jaar op 25 april wordt de Molukse onafhankelijkheid gevierd. Op deze dag hoor je ook wel vaak de uitspraak: Mena muria. Vrij vertaald betekent dit ‘een voor allen, en allen voor een’. Dit is ook precies waar BIJ1 voor staat: een samenleving op basis van gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en solidariteit. En daarom nodigen wij een ieder uit dit bericht te delen met de hashtag: #MenaMuria, om zo steun te betuigen aan de Molukse gemeenschap, opdat zij nooit zullen worden vergeten.

Koloniaal verleden

Op 17 augustus 1945 riep president Soekarno de Indonesische eenheidsstaat uit. Dit betekende het begin van het einde aan de Nederlandse kolonisatie. Op 27 december 1949 droeg Nederland uiteindelijk de soevereiniteit over van de voormalig Nederlands-Indië kolonie aan de nieuw gevormde staat: Republik Indonesia Serikat (RIS). De afspraken hierover werden gemaakt tijdens de rondetafelconferentie van 1949. Er was op dat moment ook een plan voor de Zuid-Molukken. Zij zouden als provincie deel uitmaken van de deelstaat Oost-Indonesië. Dit liep echter niet geheel volgens plan doordat kort na de onafhankelijkheid president Soekarno begon met het opheffen van deze federale structuur. Dit leidde tot onder andere een militaire coup om Oost-Indonesië als onafhankelijke staat te stichten. 

Op 24 april 1950 werd vervolgens de onafhankelijkheid van de RMS (republik Maluku Selatan) uitgeroepen door Chris Soumokil (minister van Justitie en van Molukse afkomst), en deze werd op 25 april geproclameerd door het hoofd van de ‘provincie’ Zuid-Molukken: Johanis Hermanus Manuhutu. Het recht voor de onafhankelijkheid van de Zuid-Molukken is erkend tijdens de rondetafelconferentie van 1949, de uitvoering daarvan bleek echter een ingewikkelder punt. 

In hetzelfde jaar, op 28 september 1950, begon het leger van de Indonesische staat met de invasie van Ambon (hoofdstad van de Zuid-Molukken). De invasie duurde een maand, waarna de stad op 5 november officieel in handen viel van het Indonesische leger. Uit eigen veiligheid week de RMS-regering uit naar nabijgelegen eiland Ceram. Onder leiding van Soumokil werd de guerrilla oorlog voor een onafhankelijke Zuid-Molukken vanuit daar voortgezet.

Geen warm welkom

De Zuid-Molukken hebben altijd een sterke band onderhouden met Nederland. Zo hebben duizenden Molukse militairen gevochten voor het Nederlandse leger op de voormalige kolonie. Deze KNIL-militairen zijn daarom in 1951, op dienstbevel, naar Nederland gekomen. In totaal zijn zo’n 4.000 militairen met hun familie (totaal 12.500 Molukkers) naar Nederland verhuisd. Dit verblijf zou echter tijdelijk zijn, totdat de Molukkers naar hun vrije staat de Zuid-Molukken zouden kunnen terugkeren. Helaas kregen de militairen bij aankomst in Nederland te horen dat zij uit het KNIL werden ontslagen. Ook werden zij, vanwege woningnood, geplaatst in woonoorden en voormalig concentratiekampen zoals kamp Westerbork en kamp Vught. 

De overheid ging er, net als de Molukkers zelf,  vanuit dat dit verblijf slechts tijdelijk zou zijn. 6 maanden zelfs maar. Daarom hield de overheid hen bewust uit de Nederlandse samenleving. Molukkers mochten niet integreren, mochten geen Nederlandse burger worden, kregen geen paspoort, en werden verboden te werken. Aanvankelijk werd het voor de kinderen zelfs niet nodig geacht om deel te nemen in het Nederlandse schoolsysteem. 

Deze problematiek leidde in de jaren zestig en zeventig tot ongeregeldheden en gewelddadige uitbarstingen onder Molukse jongeren. De woede richting de Nederlandse overheid over de behandeling van het Molukse volk uitte zich onder andere in demonstraties, treinkapingen en gijzelingen.

Nu en later

Tegenwoordig wonen de Molukkers verspreid over heel Nederland, veelal in ‘Molukse wijken’. In deze wijken staat de Molukse cultuur en politiek centraal. Zo is de kerk vaak het middelpunt van de wijk, is er veel aan gastvrijheid, staat de deur altijd open, en wordt er vooral lekker gekookt. De Molukkers hebben voor het grote deel de fysieke strijd neergelegd. Wel maken zij zich nog hard voor betere leefomstandigheden voor de broeders en zusters op de Zuid-Molukken, maar ook voor erkenning vanuit de Nederlandse politiek, officiële excuses, en internationale samenwerking. Een vrije staat blijft ideaal, al wordt deze strijd vooral door de derde en vierde generatie op symbolische wijze doorgezet. Zo wordt bijvoorbeeld elk jaar op 25 april op traditionele wijze de onafhankelijkheid gevierd, en wordt er actief aandacht gevraagd voor de huidige situatie op de Zuid-Molukken. 

BIJ1 erkent het recht tot zelfbeschikking van de Molukkers en wilt dat Nederland de Republik Maluku Selatan (Republiek der Zuid-Molukken) erkent. Lees meer hierover in hoofdstuk 15 van ons partijprogramma: Internationale Samenwerking.

Dit stuk is geschreven door Nicky Papilaja, actief BIJ1-lid met Molukse roots.

_{Edit: BIJ1 erkent de diversiteit onder de Molukse bevolking. De RMS verwijst naar de Republik Maluku Selatan. Er zijn echter veel maatschappelijke, politieke, en etnische verschillen onder de Molukkers. Niet elke Molukker is daarom automatisch een aanhanger van de RMS.}