Vorige week, waren we met alle Kandidaat-leden verenigd om de publicatie van ons verkiezingsprogramma te vieren en aansluitend individuele fotoshoots en video-opnames te maken. Het was een lang wachten; ik geloof dat de laatsten in totaal 7 uur hebben gewacht. Ik heb een bloedhekel aan wachten, maar wat een lol had ik. Tussen discussies met Ian en Sylvana over automatische donorregistratie, mijn niet-subtiele adoratie voor Gloria Wekker, mijn tekstje oefenen en spontaan weer vergeten, besefte ik op een gegeven moment dat ik gewoon aan het genieten was. De voornaamste en niet officiële regel tijdens onze interne vergaderingen lijkt te zijn: wees open om te leren van elkaar. En dat is een waar genot, omringd te zijn met bevlogen, kritische en communicatieve zielen, die ook echt luisteren en bereid zijn te leren.

Een van de menige gesprekken is me in het bijzonder bijgebleven. Ik zat op een gegeven moment tussen Ian en Sylvana in. Sylvana, druk bezig op haar mobiel en een Ian die overduidelijk een moment rust leek te hebben gevonden in het midden van de kakofonie van een twintigtal enthousiaste Kandidaten. En ik hoor mezelf zeggen tegen hem: “Ik heb momenten dat ik nerveus wordt en denk, wie ben ik om te zeggen dat dit of dat zus of zo aangepakt moet worden. Dat ik twijfel aan mijn competentie, momenten waar ik de druk voel van de verantwoordelijkheid voor de gemeenschappen die wij oproepen om te stemmen op ons en de complexe problemen waar zij tegenaan lopen; ik denk dan, wat als ik iets heb gemist, wat als onze ideeën, onze oplossingen dingen erger maken en valse hoop blijken te zijn. Hoe ga jij daarmee om, Ian, wat doe je als je twijfelt?”

“Olave, ik heb jaren terug gekozen om al mijn kennis, mijn talenten en mijn middelen aan te wenden voor de best mogelijke toekomst voor mijn kinderen. Ik zet mezelf maximaal in, dat is mijn missie en dat is genoeg voor mij: de wetenschap dat ik mijn best doe om de wereld te verbeteren,” antwoordde Ian en: “Zet je talenten en competenties in op een integere en eerlijke manier, Olave, focus je daarop.” Sylvana, aan mijn rechterhand, oplettend luisterend, voegde eraan toe: “Olave, je moet jezelf toestemming geven mee te doen. Ik heb zoveel vrouwen en minderheden gecoached om henzelf toestemming te geven hun plek op te eisen, om hun aandeel te doen. Je hoeft niet te wachten totdat iemand je komt verzekeren dat je intenties oprecht zijn, dat je kennis ertoe doet, dat je bijdrage nodig is, dat je mee mag doen . Geef jezelf toestemming om je talenten, je morele kompas, je kritische blik en je inzichten in te zetten. That’s it.”

“Je hoeft niet te wachten tot iemand je komt verzekeren dat je mee mag doen” – Sylvana Simons

Ik werd er een beetje stil van en gelukkig moesten ze allebei op dat moment weg, want hun lift wachtte voor de deur. Hun antwoorden raakten mij, en ik kon er niet meteen bij. Ik heb er sindsdien vaak aan gedacht en ik bedacht dat ik het misschien zou kunnen bevatten, verhelderen door mijn gedachten erover uit te schrijven. Misschien wil jij ook met me meedenken?

Wat mij als eerste opviel aan hun antwoorden, was het feit dat zij me allebei niet probeerden op te peppen met een relaas over hoe overtuigd ze zijn van hun gelijk, en hoe ze tot die overtuiging zijn gekomen. Geen aanspraak op totale kennis over de wil en behoeften van het volk, geen relaas over het ongelijk van iedereen buiten de kamer. Nee, simpelweg: “Doe je best, je eerlijke best. En dat is goed en genoeg.” Wat een contrast zeg met de politici waar ik mee ben opgegroeid, de politici die op sociale media en tijdens grootschalige Meet-Ups zich opwerpen als Nederland’s Next Top-Messiah. Geen leuzen zoals: “Geef mij het Ministerie van Onderwijs en ik zal onderwijs fixen.”

Twijfelen, bedenk ik me, daar hoef je niet bang voor te zijn. Ik moet denken aan een artikel van de Correspondent van vorig jaar, waarin een pleidooi wordt gehouden voor twijfelen en twijfelaars. In dat artikel wordt een onderzoek besproken dat aantoont dat hoe meer expertise individuen hebben, de meer ze twijfelen bij het aandragen van oplossingen. Als ik het me goed herinner, wijst het artikel er ook op dat professionele vrouwen en minderheden, met hogere kwalificaties, meer twijfelen over hun competenties, dan witte mannen met lagere kwalificaties. Dit speelt ook een grote rol bij solliciteren, blijkt. Witte mannen blijken het minst kritisch te zijn bij het bepalen of ze een match zijn voor de functieomschrijving. Dit is natuurlijk het best geïllustreerd door de Amerikaanse verkiezingen van vorig jaar. Trump, een serieel failliete zakenman en reality tv star, die het aandurft om een voormalig Secretary of State en serieel Senator, te wedijveren voor de hoogste ambt van het land.

Hoeveel van ons laten zich, door hun twijfels de mond snoeren. Hoeveel van ons denken: “Die banken en bedrijven, economen en politici die zeggen dat er bezuinigd moeten worden, zullen het wel beter weten dan ik.” Of: “Iedereen zegt dat Nederland vol is, het zal wel zo moeten zijn.” Of: “De Islam zal vast wel echt een gevaar zijn, sinds steeds dezelfde ‘experts’ dat komen zeggen op TV”. Hoeveel van ons stemmen op partijen met het idee: “Ze zullen het vast wel beter weten dan ik, ze hebben er vast wel voor gestudeerd.” Of “Deze journalist zal het wel heel diepzinnig hebben onderzocht, anders zou ie het toch niet zo stellig zeggen?” Hoeveel van ons laten onszelf leiden simpelweg omdat we onszelf niet de toestemming hebben gegeven om onze stem, ideeën en inzichten te laten horen.

Hoeveel van ons stemmen op partijen met het idee: “Ze zullen het vast wel beter weten dan ik”?

Mijn vraag is eigenlijk: Als wij nou met zijn allen zouden besluiten dat degenen die niet twijfelen, die totale zekerheid lijken te hebben, eigenlijk heel verdacht zijn, en een beetje eng. Als wij nou met zijn allen ons twijfelen en dat van anderen zouden omarmen, en daarmee authenticiteit en integreren te herwaarderen. Hoe zou dat eruit zien? Voor mij is het in ieder geval een kwestie van geëngageerd zijn; mijn talenten, enthousiasme, kennis en morele kompas ten dienste stellen van de gemeenschappen die vergeten lijken te zijn, achtergesteld en uitgesloten worden. En als ik mijn twijfelen omarm, dan betekent het dat ik een open en leergierig houding moet behouden, naar de behoeften en oplossingen vanuit onze achterban luisteren en kritisch bestuderen.

En als jij dat ook wil doen, dan is mijn pleidooi: laten we ons best doen, onze gezamenlijke talenten en kennis inzetten voor een gelijkwaardiger Nederland. Laten we ons (overigens gezonde) wantrouwen en kritiek op de politiek en de regering omzetten in meer participatie, meer meedoen met zijn allen. Ik stel voor dat we harder gaan eisen (en meer betalen) voor onafhankelijk en kritische media. Ik zeg: eis meer congressen binnen je partij, laat je niet vertellen wat voor programma jouw belangen behartigt, schrijf het programma mee. Ik zeg, schrijf je z.s.m. in bij de meest strijdbare vakbond die je kan vinden, vecht mee tegen de managers die zeggen precies te weten wat wel of niet kan. Blijf leergierig, open en flexibel genoeg om de beste ideeën te kunnen horen en aan te nemen. Laten we allen kritisch durven te zijn, wetende dat we best mogen twijfelen, maar ook dat we echt iets te bieden heb aan onze omgeving en samenleving. En ga vooral op 15 Maart stemmen, ga stemmen met je hart en hoofd; stem voor degene die kwetsbaar kan zijn en het meest hart toont; het minst beloofd maar het meest durft; draag je stem op aan wie het meest bereid is te luisteren en te leren. Kortom, stem voor de beste twijfelaar.

Olave Basabose is onder andere feminist, jurist, entrepreneur, schrijver, activist en wereldreiziger. Ze was nummer 9 op de landelijke kandidatenlijst van BIJ1.