De huidige verdeling van welvaart, bezit en macht komt slechts een klein deel van onze samenleving ten goede. BIJ1 wil naar een economie die werkt voor iedereen en niet alleen voor een klein groepje mensen. We willen naar een democratische economie, waarin winsten en prijzen worden beheerst. Een toekomstbestendige economie die er is voor iedereen en vrij is van racisme, uitsluiting en uitbuiting van de planeet, mens en dier.

Het kapitalisme is een systeem dat zoveel mogelijk wil produceren tegen zo min mogelijk kosten. Dat gaat ten koste van mens, dier en de planeet. Dat systeem is onhoudbaar. Economische crises volgen elkaar op, klimaatverandering bedreigt het leven op onze planeet en de kloof tussen arm en rijk wordt groter. De macht van grote bedrijven is een bedreiging voor de democratie, bestaanszekerheid is er niet voor iedereen en wereldwijd worden vele mensen uitgebuit zodat enkelen in welvaart kunnen leven. Kwaliteit en duurzaamheid zijn in dit systeem geen prioriteit en werkende mensen hebben geen zeggenschap over hun werk.

Waar de zogenaamde ‘vrije’ markt spreekt over vrijheid, is het in feite een dictatuur die werkende mensen uitbuit. De winsten worden immers gemaakt over de ruggen van de werknemers. Bovendien hangt het aanbod van producten en diensten niet af van behoefte, maar van de winsthonger van de bedrijfseigenaren. Zo ontstaan overschotten en tekorten, worden onnodige producten van slechte kwaliteit gemaakt en blijft een duurzame economie ver uit zicht.

BIJ1 wil van de grond af werken aan een economie die democratisch gepland wordt door iedereen die eraan deel heeft. We gaan de producten en hoeveelheden produceren waar behoefte aan is en de opbrengsten komen ten gunste van de werkende mensen. Werkende mensen krijgen zeggenschap over hun werk en prijzen en winsten worden beheerst.

We gaan de groeiende kloof tussen de mensen met lage lonen en de allerrijksten dichten. Een rechtvaardige economie die voor ons allemaal werkt, is een economie waarin geld op een rechtvaardige manier verdeeld wordt. De sterkste schouders dragen dus de zwaarste lasten. In de aanpak van armoede moeten we van armoedebestrijding naar armoedepreventie. Ook beseffen we hoe vooroordelen en aannames over afkomst en kleur bepalend zijn voor wie in armoede terecht komt.

De consumptiemaatschappij is erop gericht dat je maar blijft kopen. De schuldeneconomie die gecreëerd wordt door de markt is winstgevend, waardoor schuldeisers dit graag in stand houden. Al het recht staat aan de kant van de schuldeiser, op zowel individueel als lands-niveau. BIJ1 wil dat schuld een gedeelde verantwoordelijkheid wordt van schuldeiser en degene die de schuld heeft. Bedrijven en overheid als schuldeisers mogen niet meer profiteren van de schulden en mensen zo verder de armoede in drijven.

De strijd tegen klimaatverandering betekent dat we opnieuw moeten kijken naar de menselijke relatie tot land, arbeid, dieren, de natuur en de economie. Het kapitalisme, imperialisme en kolonialisme hebben gezorgd voor een globaal systeem van klimaatvervuiling. We willen klimaatrechtvaardigheid, waarbij we de rol van westerse machtssystemen erkennen, daarvoor verantwoordelijkheid nemen en de sterkste schouders de zwaarste lasten laten dragen: een Decolonial Green Deal.

Voor een rechtvaardige economie stelt BIJ1 de volgende maatregelen voor.

1. We heffen een eenmalige coronataks van 5% op de financiële vermogens en het vastgoed van multimiljonairs met meer dan 3 miljoen euro. Hiermee dekken we (een deel van) de maatschappelijke kosten die zijn ontstaan door de coronacrisis.
2. Private bedrijven die in Nederland hun producten verkopen gaan forse winstbelasting betalen en voordelige belastingconstructies worden gestopt. Rijke mensen gaan forse vermogens- en erfbelasting betalen.
3. Nederland als belastingparadijs wordt onmogelijk gemaakt. Ook wordt onmogelijk gemaakt dat bedrijven in Nederland gebruik maken van vluchtroutes om hun belasting te ontwijken.
4. Open grenzen voor mensen, niet voor kapitaal: we gaan kapitaalvlucht tegen. In internationaal verband investeren we in het opsporen en vervolgen van belastingontduikers.
5. De inkomstenbelasting voor hoge inkomsten uit box 1 en 2 gaat proportioneel omhoog.

1. We brengen belangrijke sectoren van de economie, zoals banken, pensioenfondsen, het openbaar vervoer, de zorg en andere basisindustrieën in publieke handen. Deze industrieën komen onder controle van de werknemers. De overheid faciliteert hen waar nodig.
2. Productieplanning in iedere sector en bedrijf komt in handen van de werknemers. De overheid faciliteert hen en houdt toezicht. Hierdoor ontstaat een betere en eerlijkere balans tussen vraag en aanbod. Prijzen en winsten worden zo beheerst.
3. Zeggenschap over werk betekent dat werknemers ook moeten meedelen in de winsten. Dit doen we door sectoren in publieke handen te brengen en door meer wettelijke regelingen in te stellen voor winst- en vermogensaanwasdeling.
4. Ten behoeve van de zorg, wonen en openbaar vervoer versoepelen we onteigeningswetgeving fors omtrent kapitaal, aandelen, bezit en grond.

1. We gaan produceren naar behoefte en niet meer om winsten te maken voor bedrijfseigenaren. We produceren zoveel mogelijk op lokale schaal.
2. We laten het maatschappelijk nut van een product de prijs bepalen. Een benzineauto kan nu misschien goedkoop geproduceerd worden, maar is in verband met verduurzaming maatschappelijk ongewenst. Daarom maken we deze producten duurder.
3. We maken optimaal gebruik van robotisering. Robotisering is echter geen goedkope vervanging van arbeid: we garanderen een leefbaar inkomen en werkgelegenheid door verkorting van de werkweek.

1. De gedeelde verantwoordelijkheid van schuldeisers voor schulden wordt wettelijk vastgelegd. Hierdoor dwingen we hen tot het stoppen met het heffen van rentes en het verkopen op afbetaling als winstmodel. Kwijtschelden van schulden wordt gestimuleerd, incassobureaus worden verboden.
2. De overheid neemt schulden vaker over, zodat er maar één schuldeiser is en schulden niet oplopen. Ook saneert de overheid vaker schulden, zodat mensen een nieuwe start kunnen maken.
3. Schuldhulporganisaties die geld verdienen door andermans schulden worden verboden: de overheid neemt zelf de schuldhulpverlening weer in handen. We zorgen daarbij voor een supportsysteem van budgethulp en een breder sociaal netwerk door te investeren in welzijn en sociaal werk in de wijken.

1. Er komt een grootschalig onderzoek naar de impact van import- en exportproducten uit alle sectoren op mens en klimaat in binnen- en buitenland. Hierbij wordt specifiek gekeken naar hoe importproducten en services een klimaatonvriendelijk, onrechtvaardig en imperialistisch systeem mogelijk maken en in stand houden. Goederen afkomstig uit niet-duurzame en/of onrechtvaardige productie worden uitgefaseerd en uiterlijk in 2025 toegang tot de markt ontzegd.
2. Bij internationale handel is rechtvaardige en klimaatvriendelijke handel de norm. Ook handelsverdragen (bestaande en nieuwe) worden op deze manier beoordeeld. We trekken ons terug uit vrijhandelsverdragen als CETA.
3. We bieden opleidingsmogelijkheden en creëren banen voor de enorme duurzaamheidsslag die we moeten maken.

1. De huidige imperialistische plundering van voormalige koloniën en andere niet-Westerse landen door Nederland en Nederlandse bedrijven wordt gestopt. Nederlandse bedrijven die investeren in buitenlandse projecten of ondernemingen, of die (grondstoffen voor) hun producten laten maken in het buitenland, moeten kunnen aantonen dat dit niet ten nadele van de lokale bevolking en klimaat gaat. Op Europees niveau steunt Nederland de ontwikkeling van zogenaamde ‘due diligence’ wetgeving die bedrijven verplicht verantwoording af te leggen over de herkomst van hun producten en de impact op mens en milieu.
2. Economische samenwerkingen met groepen en landen die onterecht door Westerse landen gemeden worden of sancties opgelegd worden, zoals Cuba en Venezuela, wordt onderzocht en gestimuleerd.
3. We maken een einde aan Nederland als belastingparadijs voor wapenproducenten en de industrie van militaire technologieën. We verbieden de vestiging van wapenbedrijven in Nederland en heffen hoge belastingen voor de bestaande wapenindustrie. We vormen de wapenindustrie om tot civiele industrie.