Veilig, medemenselijk en rechtvaardig

BIJ1 streeft naar een samenleving die veilig is voor iedereen. Wij vinden dat we als samenleving een gezamenlijke plicht hebben om misdaad te voorkomen en om veiligheid te garanderen. Dat betekent dat we kansenongelijkheid moeten aanpakken. En dat, wanneer mensen de fout in gaan, we ze de mogelijkheid moeten bieden om hun fouten te herstellen. Medemenselijkheid is voor BIJ1 de sleutel tot de preventie en aanpak van misdaad. Daarnaast willen we ook geweld en misdaad aanpakken waarvoor op dit moment te weinig verantwoording wordt afgelegd. Zoals het vernietigen van de natuur, het uitbuiten van werknemers, etnisch profileren en politiegeweld. We investeren in het uitbannen van klassenjustitie, strijden voor een rechtvaardige samenleving, pakken gendergerelateerd geweld aan en maken korte metten met institutioneel racisme bij de politie.

Het huidige systeem van afstraffing en opsluiting is een racistisch systeem dat niet werkt en niet gericht is op herstel. Etnisch profileren is aan de orde van de dag. In de gevangenissen zitten twee keer zoveel mensen met migratieachtergrond als mensen zonder migratieachtergrond, terwijl mensen met migratieachtergrond slechts 24% van de bevolking uitmaken. Uit veel onderzoeken blijkt dat mensen van kleur stelselmatig hogere straffen krijgen opgelegd dan witte mensen. Daarbij is er vaak sprake van politiegeweld en repressie.

Onderzoek toont tevens aan dat afstraffing en opsluiting zelfs helemaal geen effectieve middelen tegen criminaliteit zijn. Integendeel, gevangenisstraffen en hardere straffen leiden vaak tot nog slechtere herintegratie van daders, doen niets voor de slachtoffers en voorkomen criminaliteit niet. Mee kunnen doen in de samenleving en de verantwoordelijkheid moeten nemen om je fouten te herstellen zijn daarentegen wél effectief. Daar moeten we dus naartoe.

Voor een veilig, medemenselijk en rechtvaardig Nederland zet BIJ1 in op uitbreiding van het herstelrecht als toevoeging op ons strafrecht. Hierin is meer oog voor de onderliggende problemen bij geweld en misdaad, ruimte voor voor genoegdoening en verwerking voor slachtoffers en zijn er meer mogelijkheden voor daders om weer een volwaardig onderdeel te worden van de maatschappij. Ook kiezen we ervoor niet te investeren in het bestraffen van kleine misdaad en investeren we niet in de politie. We willen juist wél investeren in een samenleving waarin iedereen een tweede kans heeft en maatschappijbrede ongelijkheden worden aangepakt.

BIJ1 stelt de volgende oplossingen voor om een samenleving te creëren die veilig is voor iedereen.

1. We steken geld in goede collectieve voorzieningen en bevorderen gelijke kansen in de samenleving. We zorgen voor gelijke toegang tot onderwijs, een leefbaar inkomen en aanpak van maatschappijbreed racisme. We investeren niet verder in de politie. Het geld dat daarmee vrijkomt investeren we in goede collectieve voorzieningen.
2. Mensen met onbegrepen gedrag zijn vaker slachtoffer van politiegeweld. Het is nodig dat we investeren in goede zorg, zodat mensen met onbegrepen gedrag de juiste hulp krijgen. De politie heeft hierin geen rol.
3. We decriminaliseren niet-gewelddadige delicten, zoals drugsdelicten.
4. Teelt, bezit en verkoop van softdrugs worden legaal, zodat de overheid meer zicht heeft op de kwaliteit van drugs. Invoering wordt gereguleerd. Monopolies op teelt van softdrugs door grote bedrijven worden bestreden.
5. Harddrugs worden legaal en door de overheid gereguleerd. Zo kan er beter geadviseerd worden over gebruik van drugs en kunnen mensen met drugsproblematiek eerder worden geholpen.
6. Om kleine misdaad te verminderen en buurten veiliger te maken zetten we pilots op voor buurt-rechtbanken. Dit zijn rechtbanken die kijken naar de omstandigheden die tot misdaad leiden. Hier staat niet vervolging, maar de mens, de leefbaarheid van de buurt en het herstellen van fouten centraal.
7. We openen alleen nog nieuwe gevangenissen naar Fins ‘open’ model en bouwen andere gevangenissen om. Zo houden daders contact met de samenleving, worden ze menswaardig behandeld en in staat gesteld om verantwoordelijkheid te nemen en gedane schade te herstellen.
8. Gevangenisstraffen worden een uiterst middel. We delen voortaan eerder taakstraffen uit. Vervroegde vrijlating blijft daarnaast mogelijk. We versoepelen de voorwaarden om hiervoor in aanmerking te komen.

1. We investeren in de sociale advocatuur en bestrijden klassenjustitie. We gaan sociale advocaten eerlijker betalen.
2. We zorgen voor toegang tot juridische hulp bij ieder gemeentelijk loket en verzekeren dat deze hulp gratis is voor wie het niet kan betalen.
3. De rechten van gevangenen worden beter verankerd in regelgeving en het naleven hiervan wordt beter gecontroleerd.
4. Instanties die etnisch profileren worden strafrechtelijk vervolgd. Het nieuw op te richten Ministerie van Gelijkwaardigheid ziet erop toe dat gedane schade wordt hersteld.
5. We handhaven strenger op onze antidiscriminatiewetgeving. Mensen die discrimineren krijgen een Educatieve Maatregel Discriminatie opgelegd.
6. We zetten in op het opsporen en vervolgen van belastingontduiking en belastingfraude door grote bedrijven en de allerrijksten.
7. We houden bedrijven verantwoordelijk die in Nederland, of buiten Nederland, de planeet en de natuur slopen. Hiervoor komt passende (internationale) regelgeving die gericht is op het herstellen van toegebrachte schade.

1. Wie etnisch profileert wordt strafrechtelijk vervolgd. Daarnaast verbieden we het gebruik van etniciteit, nationaliteit en afkomst in risicoprofielen, introduceren we stopformulieren voor alle politiecontroles en worden bodycams de norm. Er komt een einde aan preventief fouilleren, ‘patsercontroles’ en andere controles die etnisch profileren in de hand werken.
2. De basisbewapening van de politie gaat terug naar wapenstok en pepperspray. Vuurwapens mogen alleen in uitzonderlijke gevallen worden gedragen. Training en protocollen omtrent vuurwapengebruik worden fors strenger: zo mag politie niet schieten om iemand aan te houden.
3. We verbieden risicovolle arrestatietechnieken zoals de nekklem.
4. Er komt een bureau dat onafhankelijk toezicht houdt op het functioneren van de politie en klachten over de politie in behandeling neemt.
5. De praktische onschendbaarheid van politiefunctionarissen wordt ontmanteld. Wie een ander doodt, moet verantwoording afleggen.
6. De politie wordt transparanter. Data over politiecontacten met burgers gaan ook informatie bevatten over etniciteit van burgers, aanleiding en uitkomst van het contact, verwondingen en overlijdensgevallen. Onderzoeken naar racisme en politiegeweld worden publiek gemaakt.
7. Bij de politie komen er heldere regels over omgangsvormen en taalgebruik. Het wordt daarin makkelijker agenten te ontslaan vanwege racisme en geweld. Daarnaast verhinderen we dat de politie wordt bemenst door personen met anti-rechtsstatelijke en racistische meningen.
8. Klokkenluiders worden in bescherming genomen en moeten alle ruimte krijgen om misstanden aan te kaarten.
9. We werken naar afschaffing van de vreemdelingenpolitie en willen op termijn een einde aan alle uitzettingen. Daarbij hoort dat detentiecentra worden opgeheven en alle ‘vreemdelingen’ in hechtenis vrijgelaten en door ervaringsdeskundige-organisaties begeleid worden. Ook komt er een onafhankelijk onderzoek naar mogelijke schendingen van mensenrechten door (mensen binnen) de vreemdelingenpolitie en eventuele vervolging.

1. We ontwikkelen een integrale aanpak tegen gendergerelateerd geweld. Dit betekent dat er meer onderzoek komt naar de rol die gender speelt in geweldsdelicten en welke vormen van onderwijs, opvoeding en voorlichting dit zouden kunnen verbeteren.
2. Er wordt actief gewerkt aan het verhogen van de aangiftebereidheid van slachtoffers van gendergerelateerd geweld.
3. De verkrachtingswetgeving wordt aangepast met onze definitie van consent als uitgangspunt.
4. Er wordt structureel meer geïnvesteerd in de verschillende vrouwenopvangcentra en de hulpverlening voor slachtoffers van gendergerelateerd geweld.
5. Geweldsincidenten gebaseerd op gender-identiteit, gender-expressie en seksualiteit worden centraal geregistreerd.