Skip to content

Ben jij BIJ1 ?

Kom in actie en doe mee
voor radicale gelijkheid.

DOE
MEE

Vervoer en transport


01-11-2023
Programma

Dit hoofdstuk kun je ook beluisteren.

Toegankelijk, betaalbaar en duurzaam vervoer: mobiliteit is een recht

Iedereen hoort toegang te hebben tot gratis, toegankelijk en milieuvriendelijk vervoer, ongeacht waar je woont of hoeveel je te besteden hebt. Zo gaan we ongelijkheid tegen, verbreden we onze beweegruimte, en geven we richting aan een klimaatrechtvaardige samenleving.

Momenteel leveren we het openbaar vervoer over aan de verwoestende werking van de vrije markt. Onder het kapitalisme worden basisbehoeftes, waaronder bewegingsvrijheid, benaderd als handelswaren. Hierdoor is het openbaar vervoer steeds duurder geworden. Vaak zijn vervuilende ‘gemaksvervoermiddelen’ zoals de auto en het vliegtuig het meest betaalbaar en comfortabel, ook voor mensen die er liever geen gebruik van maken. Ingewikkelde reserverings- en betaalsystemen zorgen er voor dat mensen steeds moeilijker bij milieuvriendelijk, toegankelijk vervoer kunnen komen. Ongedocumenteerde mensen worden hierdoor systematisch buitengesloten van het openbaar vervoer. Ook is het meenemen van een fiets in de trein, net zoals reizen met een rolstoel, onnodig ingewikkeld.

Daarnaast is de bereikbaarheid van kleinere steden en dorpen de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan. Hierdoor kunnen grote groepen mensen, waaronder scholieren en studenten, steeds moeilijker bij hun naasten, opleiding of werkplek komen. Dit probleem treft mensen met een beperking nog harder. Veel openbaar vervoer is onvoldoende toegankelijk voor onder andere Dove of slechthorende mensen, blind of slechtziende mensen, en mensen die door een beperking minder mobiel zijn.

Vrije beweging is een onmisbaar onderdeel van een menswaardige samenleving. BIJ1 strijdt daarom onder meer voor de volgende punten: 

Openbaar vervoer

  1. We nationaliseren het openbaar vervoer (OV), maken het gratis, en zorgen dat het uiterlijk in 2030 volledig elektrisch is. Ook wordt het OV fijnmazig en toegankelijk.
  2. Het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) wordt een bereikbaarheidsfonds met als doel het financieren van beter openbaar vervoer, (lokale) voorzieningen voor fietsen en deelvervoer. Vormen van deelvervoer moeten collectief en niet op concurrerend marktdenken gebaseerd zijn. Er wordt een bereikbaarheidsnorm vastgesteld waar alle financieringsplannen aan worden getoetst. Fiscale regelingen op het gebied van mobiliteit laten we ten goede komen aan lopen, fietsen en openbaar vervoer.
  3. Zolang het OV nog niet gratis is, schaffen we de belasting (BTW) op vervoerbewijzen af, zodat deze direct overal goedkoper worden. Vervolgens werken wij aan afschaffing van concurrentie in het OV door OV-bedrijven volledig te nationaliseren: de NS fuseert met alle andere personenvervoerders op het spoor en ProRail samen tot één overheidsdienst die verantwoordelijk is voor het hele Nederlandse spoornetwerk. Hetzelfde doen we met alle bus-, tram- en metrovervoerders.
  4. Wanneer dit ten gunste van het openbaar vervoer of de fiets is, moeten auto’s omrijden. Zo worden fiets- en OV-routes efficiënter.
  5. In dunbevolkte gebieden investeren we fors in openbaar vervoer en deelmobiliteit, zodat mensen minder afhankelijk zijn van een eigen auto.
  6. We creëren meer ruimte voor het meenemen van de fiets in de trein, en investeren in meer OV-fietsen en OV-fietslocaties. We schaffen in alle treinen het klassensysteem af.
  7. Nog voor 2030 realiseren we de voorgestelde Lelylijn en Nedersaksenlijn. Deze nieuwe spoorlijnen fungeren als aanvullende ruggengraat voor het landelijke OV-netwerk. Ze dragen bij aan efficiëntere mobiliteit en economische ontwikkeling in onderbediende regio’s. 
  8. Ook op Europees niveau zetten we ons in om zo snel mogelijk op duurzame wijze een Europees spoornetwerk te realiseren.
  9. We zorgen waar mogelijk dat alle openbare vervoermiddelen voorzien zijn van gelijkvloerse instap of betrouwbare schansen of beide. We investeren in rolstoeltoegankelijke voertuigen, haltes en stations. Haltes en stations die niet goed toegankelijk zijn worden verbouwd, niet gesloten. We registreren storingen aan liften en roltrappen op stations openbaar, en lossen deze met hoge prioriteit op. 
  10. Stations en vervoermiddelen worden strenger, en mede door ervaringsdeskundigen getoetst op toegankelijkheid voor doof of slechthorende mensen en blind of slechtziende mensen.

Autoverkeer

  1. Het vervangen van alle auto’s op brandstof door elektrische auto’s legt een te groot beslag op de wereldvoorraad van benodigde grondstoffen. Daarom verminderen we met ons Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) het autobezit, door te investeren in openbaar vervoer en het stimuleren van flex- en thuiswerken. We stimuleren mensen hun auto te laten staan, of er geen aan te schaffen. 
  2. We stoppen met het verbreden van snelwegen. We leggen alleen nog nieuwe wegen aan als deze de bereikbaarheidsnorm bevorderen en niet ten koste gaan van natuurgebieden. We staken de toevoeging van rijstroken aan de snelwegen A15 en A27 onmiddellijk, gezien de hoge kosten, natuurschade en het beperkte nut van deze maatregel.
  3. We moedigen het gebruik van 30km-zones aan.
  4. Momenteel is autorijden voor mensen met een beperking noodzakelijk. Dit geldt ook voor veel mensen buiten de Randstad. We pleiten daarom niet voor een kilometerheffing of verdere accijnsverhoging op brandstof. Zo voorkomen we dat de kosten van klimaatverandering bij de burger komen te liggen.
  5. Mensen met een gehandicaptenpas krijgen vrijstelling van motorrijtuigenbelasting en aanschafbelasting, ook als dit geen aangepaste rolstoelbus betreft. 
  6. De kosten voor het behalen van een rijbewijs worden uniform, onafhankelijk van het aantal benodigde rijlessen. Zo garanderen we dat neurodivergente personen, die mogelijk meer lessen nodig hebben, niet financieel gestraft worden voor de benodigde extra begeleiding.

Luchtvaart en scheepvaart

  1. We vergroenen en reduceren waar mogelijk de scheepvaart en de havens.
  2. Bij de keuze om wel of geen aanlegvergunning te verlenen geven we voorrang aan schepen die geregistreerd staan in landen met eerlijke belastingconstructies en rechtvaardige arbeidswetgeving.
  3. We faseren cruiseschepen uit, onder andere via extra belasting op aanleggen en vermindering van aanlegvergunningen. Uiteindelijk zullen er geen cruiseschepen meer in Nederlandse havens aanmeren.
  4. We verplichten Nederlandse vliegvelden, waaronder Schiphol, hun vluchtaanbod zo aan te passen dat uitstoot van broeikasgassen jaarlijks vermindert en in 2030 verwaarloosbaar is. 
  5. Er komt geen vierde aanvliegroute voor Schiphol en Lelystad Airport opent niet. We sluiten Rotterdam The Hague Airport. Door de verbetering van het Europese spoornetwerk kunnen we korteafstandsvluchten uitfaseren en uiteindelijk bijna in het geheel afschaffen.
  6. We brengen BTW op vliegtickets terug en we heffen BTW en accijns op kerosine. We introduceren een vliegtaks voor zakelijke veelvliegers. Zo stimuleren we bedrijven om te kiezen voor online bijeenkomsten of duurzame vervoermiddelen in plaats van het vliegtuig.
  7. Privévliegtuigen mogen buiten noodsituaties niet langer landen op en opstijgen vanaf Nederlandse vliegvelden. Deze bijzonder inefficiënte vorm van personenvervoer past niet in een klimaatvriendelijk Nederland.
  8. Als maatregelen om luchtverkeer te reduceren prijsstijgingen als gevolg hebben, dan zorgen we dat deze geen negatieve invloed zullen hebben op mensen uit diasporische gemeenschappen uit de voormalige koloniën, wanneer die een land van oorsprong willen bezoeken.