In de media en van onze leden horen we zorgwekkende verhalen over de jeugdzorg. Verhalen over geweld en schending van mensenrechten, over jongeren die zelfmoord plegen jeugdzorginstellingen die omvallen. Jeugdzorgorganisaties vragen al lange tijd aandacht voor grote knelpunten: de gemeentelijke tekorten en bezuinigingen, te lage tarieven, hoge administratieve lasten, hoge werkdruk en vacatures die steeds moeilijker ingevuld kunnen worden. Om deze redenen gingen in 2019 jeugdzorgwerkers voor het eerst in de geschiedenis staken. Maar in de politiek lijkt deze urgentie niet door te dringen. 

In ons partijprogramma doen we meerdere voorstellen specifiek voor de jeugdzorg. Dit gaat verder dan alleen zorg, maar hangt samen met dingen woningnood, racisme en validisme. Bij deze een overzicht van veel van de problemen die de jeugdzorg nu heeft en de oplossingen die BIJ1 ervoor biedt.

Ervaringsdeskundigheid
Onze voorstellen zijn gebaseerd op de expertise van ervaringsdeskundigen. Want wie weet er beter wat er moet verbeteren in de jeugdzorg dan de mensen die er zelf onderdeel van zijn (geweest)? BIJ1 ziet ervaringsdeskundigheid als essentieel voor de transformatie van de jeugdzorg. We hebben op alle niveaus  participatie van mensen met ervaringskennis nodig: van de jeugd en de zorgmedewerkers zelf; in de regio maar ook in de landelijke politiek. En ervaringsdeskundigheid is altijd nodig. Niet alleen om feedback te geven op plannen, maar bij het gehele proces. Om te zorgen dat dit altijd zo is, moeten we ervaringsdeskundigheid vaste plekken geven in het systeem. Bijvoorbeeld door ervaringskennis een plek te geven in de opleiding van nieuwe medewerkers en het vak van ervaringswerkers in de CAO voor jeugdhulpverleners op te nemen zodat zij voor hun inzet een eerlijk loon ontvangen.

Weg met de harde knip bij 18
We hebben het vanuit de jeugdwet nu zo geregeld dat wanneer iemand 18 wordt, de jeugdzorg ineens stopt. Maar het is natuurlijk niet zo dat je op je 18e ineens een heel ander leven hebt dan daarvoor. Deze harde knip moet dus uit de jeugdzorg. Hoewel op dit moment de jeugdzorg na je 18e verjaardag wel verlengd kan worden, wordt dit meestal niet gedaan. Volgens BIJ1 moeten we zorgen voor een overgangsfase van 16 tot 27 jaar waarin er met deze jongeren aan een goede toekomst gewerkt wordt. De ‘Big 5’ gaat daarbij werken als basisaanpak voor bestaanszekerheid in het leven van jongeren. De zorg moet kleinschalig, persoonlijk en op maat gemaakt blijven, en op elkaar afgestemd worden in één plan. Daarnaast moet de zorg met zo min mogelijk wisselingen van hulpverleners en samen met de cliënt worden uitgevoerd.

Mensenrechten zijn niet voor niets de basis
We houden ons op dit moment in Nederland niet aan de VN-regels voor rechten van mensen met een handicap en wordt er niet goed gecontroleerd of kinderrechten worden gewaarborgd. In de justitiële jeugdinrichting worden kinderen bijvoorbeeld vastgebonden aan bed. Wat betreft BIJ1 schaffen we vrijheidsbeperkende maatregelen zoals de separeercellen af en investeren we in alternatieven voor de  gesloten jeugdzorg. We straffen mensen niet voor het hebben van mentale gezondheidsproblemen, maar helpen hen met liefde, respect en consent.

Black Lives Matter, ook in de jeugdzorg
Net als de rest van de maatschappij, is de jeugdzorg niet vrij van racisme. Kinderen en jongeren met een migratieachtergrond krijgen vaak niet de hulp die ze nodig hebben en worden vaker doorgestuurd naar justitiële jeugdzorg. Hiermee worden hun problemen juist groter in plaats van kleiner. BIJ1 pleit daarom voor cultuursensitieve zorg en het erkennen van de emotionele, mentale en fysieke effecten van de chronische stress en trauma die racisme veroorzaakt. 

We willen speciaal aandacht vragen voor jonge vluchtelingen. Op dit moment is hun zorg los van de bestaande jeugdzorg georganiseerd, met als gevolg dat zij niet dezelfde rechten hebben als andere jongeren. Zo is het de enige groep in de jeugdzorg zonder cliëntenraad verplichting, wat in de praktijk leidt tot nog minder inspraak en nog meer wanbeleid dan in de reguliere jeugdzorg. En voor ongedocumenteerde jongeren zijn er drempels voor de toegang tot jeugdzorg. BIJ1 staat voor gelijkwaardige toegang tot zorg voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus en pleit ervoor dat er een einde wordt gemaakt aan de aparte organisatie en de uitzonderingspositie van de jeugdzorg voor gevluchte kinderen en jongeren.

We hebben een revolutie in de psychiatrie nodig
De jeugd-GGZ moet grondig op de schop en BIJ1 is niet bang om hier voorstellen voor te doen. Want een eenduidige financieringsstructuur is nodig, afspraken over de maximaal aanvaardbare wachttijden zijn nodig en de doorgeslagen diagnostisering moet stoppen. Neurodiversiteit wordt het basisprincipe van de GGZ en krijgt een belangrijke plek in opleidingen van GGZ-hulpverleners. Therapievormen die de natuurlijke staat van neurodivergente personen onderdrukken, zoals ABA de ‘genezingstherapie’ voor autisme, worden verboden. Tot slot erkennen we de rol die de jeugdzorg en GGZ speelt in het traumatiseren van kinderen en jongeren en besteden we meer aandacht aan trauma en hechting.

Structurele systeemverandering: drastisch versimpelen
Kortom, wat nodig is, is systeemverandering. Op dit moment wordt landelijk beleid gemaakt voor de vier jaar dat een bewindspersoon regeert. Door jarenlange bezuinigingen worden gemeenten en organisaties gedwongen maatregelen te nemen die op korte termijn misschien besparingen opleveren, maar die op de langere termijn averechts werken en haaks staan op de gewenste vernieuwing en verbetering van de jeugdhulp. Daarnaast komt veel van het geld dat er nu is helemaal niet terecht bij zorgverleners, want bijna 30% van het totale budget voor de jeugdzorg gaat nu naar coördinatie, aanbesteding en administratie. Niet voor niets roept de FNV dat de jeugdzorg op een ramp afgaat en de overheid moet ingrijpen. 

We hebben structurele oplossingen voor de lange termijn nodig. De FNV heeft een plan om de jeugdzorg drastisch te versimpelen. BIJ1 geeft aan de zorgen van de FNV gehoor in het programma en zal zich hiervoor gaan inzetten in de Tweede Kamer. Als het aan BIJ1 ligt worden niet-medische zorginstellingen en -organisaties, zoals in de jeugdzorg en GGZ, met het Nationaal Zorgfonds in publieke handen genomen. Hiermee bestrijden we schotten tussen organisaties en zorgvormen, werken we op basis van samenwerking en afstemming, en houden organisatiebelangen en bureaucratie tussen organisaties op te bestaan.

Kom BIJ1 voor een betere jeugdzorg
Lees meer over onze plannen voor de (jeugd)zorg in ons partijprogramma. En stem komende dagen op één van onze kandidaten die kennis en ervaring heeft in de jeugdzorg:
1   Sylvana Simons
3   Rebekka Timmer
5   Daryll Ricardo Landbrug
8   Nihâl Esma Altmış
14 Miko-Serko Mamoribo-Carels